In de flow komen
De flowtoestand is een mentale toestand die wordt gekenmerkt door een gevoel van volledige onderdompeling en concentratie in een activiteit, waardoor het proces bevredigend en plezierig wordt. Misschien heb je dit gevoel wel eens ervaren als de tijd vliegt en jij en je team tijdens het werk helemaal ‘in the zone’ zijn. De stromingstheorie suggereert echter dat stroming niet zomaar iets is dat spontaan ontstaat: je kunt zelf de perfecte omgeving creëren om de flow-toestand te bereiken. Dat is goed nieuws voor timemanagement, projectmanagement, teamgeest en eigenlijk voor alles wat je in het leven wilt bereiken.
Stroomtheorie: een korte geschiedenis
Flow was de naam die psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi in 1975 bedacht, nadat hij kunstenaars had gezien die zo in hun werk opgingen dat ze geen behoefte meer hadden aan eten, drinken of slapen, of er gewoonweg niet meer aan dachten.
In een recente TED-lezing ging Csikszentmihalyi zelfs zo ver om te stellen dat flow een ‘optimale ervaring’ biedt van welke taak dan ook, wat leidt tot een hogere mate van tevredenheid. Het wordt gezien als een onderdeel van de positieve psychologie, omdat het een buitengewoon gunstige gemoedstoestand is die een positieve invloed heeft op de gehele gemoedstoestand van een mens.
Wat is een flow ervaring?
Wat betekent het precies om 'in de flow' te zijn? Csikszentmihalyi beschrijft de volgende elementen als signalen van in de flow zijn, ongeacht cultuur, opleiding, locatie etc.:
Opperste concentratie
Combinatie van actie en bewustwording
Minder zelfbewustzijn
Moeiteloze betrokkenheid bij de taak
Sterk gevoel van controle over de te verrichten taak
Een vertekend tijdsbesef/tijdsverlies
Het gevoel dat de taak op zichzelf al een beloning is, zelfs vóór de voltooiing ervan
Andere psychologen suggereerden ook dat een sterk gevoel van mogelijk succes en onmiddellijke feedback vitale factoren zijn: bij kunstenaars kan dit om elke penseelstreek gaan.
Wanneer komt flow tot stand?
Terwijl het oorspronkelijke flow onderzoek gebaseerd was op kunstenaars, komt het 'in de flow zijn' voor in uiteenlopende omgevingen, zoals sport, werk of een blokje om 's avonds. Men denkt dat flow een mentaliteit is die door het volgende wordt gevoed:
Heldere doelen
Overbrugbare uitdaging
Activiteit die plezierig/belonend is tijdens de uitvoering, ook wel bekend als een autotelische taak
Om de flow in zijn meest ware vorm te ervaren (die overeenkomt met een kunstenaar en zijn canvas), heb je ongetwijfeld ook het volgende nodig:
Een passie voor of voorpret over de actuele taak
Het gevoel dat je je vaardigheden of algemene prestaties kunt verbeteren door deze taak
Kun je flow in je werk krijgen?
Ongeacht hoeveel je van je baan houdt, zal niet elke taak die je erin stopt ook je passie zijn. Dat wil niet zeggen dat het onmogelijk is om in deze situatie een staat van flow te vinden; Csikszentmihalyi stelt dat flow samenhangt met motivatie en met algemeen geluk. Vertaald naar de werkvloer betekent dit dat zaken als de bedrijfscultuur, de balans tussen werk en privé en de werkomgeving op kantoor of thuis allemaal een rol spelen bij het ontwikkelen van een flow-mindset.
Je kunt geen flow bereiken met een betekenisloze taak. Waarom schilders zich zo kunnen verdiepen in hun werk, komt doordat ze een sterk, persoonlijk gevoel van verantwoordelijkheid, trots en daadkracht voelen, zelfs in de taak zelf. Dat betekent dat jij en je team deze eigenschappen moeten kunnen delen als je je gezamenlijke taken en projecten wilt aanpakken.
Laat je team in de flow komen
Het kan zijn dat u niet van nature gepassioneerd bent door elke taak die u uitvoert, maar in het ideale geval heeft u een diepgewortelde wens om op het werk het beste van uzelf te geven. Dat is immers het verschil tussen weten of je op de juiste baan zit, of dat je verder moet. Als uw personeel thuiswerkt, kunt u virtuele teambuildingactiviteiten overwegen om uw medewerkers samen te brengen. Een gemotiveerd en samenwerkend team kan flow, of iets dat daar dichtbij komt, bereiken door het volgende te doen:
Elimineer afleidingen
Geestelijk in de flow zitten gebeurt niet direct, het duurt even om aan een taak te wennen en dan nog iets langer om echt in de zone te komen. Zorg er dus voor dat niets je van dat proces afleidt. Je kunt zelfs tijd vrijmaken om je er aan te wijden. Gebruik bijvoorbeeld een techniek voor tijdbeheer zoals Pomodoro om ervoor te zorgen dat je volledig aan je taak bent toegewijd. Ook moet je dan je telefoon opbergen, meldingen uitzetten en alles weghalen wat onnodig afleidend is.
Stilte in je hoofd
Je kunt met je team in een witte ruimte worden geplaatst en nog steeds worden afgeleid. Afleidende gedachten, voortdurende stress en al die dagelijkse kleine zorgen kunnen je kansen om lekker in de flow te raken gemakkelijk verpesten. Een ander voorgesteld element van het in de flow komen is het beoefenen van mindfulness, waarbij je daadwerkelijk in harmonie bent met jezelf. Dagelijkse meditatie helpt je geest te kalmeren, bepaalde gedachten buiten de deur te houden en jezelf te pushen om je doelen te bereiken.
Ken de timing van je team
Iedereen functioneert anders: sommige mensen presteren het beste in de ochtend, terwijl anderen pas na de lunch optimaal presteren. Houd er rekening mee dat je niet met z'n allen samen hoeft te werken om het maximale uit de flow te halen. Flow is een persoonlijke ervaring. Het gaat erom dat jij jezelf uitdaagt, niet dat je manager van je eist dat je ‘nu in flow komt’. De belangrijkste les is dat u realistische verwachtingen moet hebben. Zorg er ook voor dat je op de hoogte bent van de tijden waarop je teamleden het meest in beweging zijn. Zo voorkom je dat je ze om 15.00 uur afleidt met een spontaan 1-op-1-gesprek, terwijl je weet dat ze op dat moment het meest productief zijn.
Zorg voor een uitdaging
Er is een geldige psychologische reden waarom mensen dagen van hun leven kunnen verliezen aan videogames. Ze moeten steeds weer dezelfde uitdaging aangaan, voor een gevoel van extase en voldoening als ze hun doel bereiken. Hoewel videogames misschien niet echt lijken te staan tegenover professioneel werk, zijn in deze games wel veel van de intrinsieke motivatievereisten voor flow aanwezig. Een meeslepende omgeving, voortdurende uitdagingen en de wetenschap dat ze overwonnen kunnen worden. En daarnaast het constante gevoel dat je beter wordt en nieuwe vaardigheden leert. Er is zelfs een videogame gewijd aan Csikszentmihalyi's concept van flow. De les die we hieruit leren is dat je niet moet verwachten dat je team in een flow raakt door alleen een Excel-sheet te gebruiken. U moet uw taken op een heldere, doordachte en boeiende manier uiteenzetten en taken toewijzen die aansluiten bij de sterke punten van elk individueel teamlid. Onthoud: de grootste vijand van flow is verveling.
Zorg ervoor dat je team zich kan concentreren
Net zoals videogames ontworpen zijn om boeiend te zijn, kan de juiste toolinstelling jou en je team helpen om zich te concentreren, waardoor je de contextwisselingen minimaliseert en de betrokkenheid maximaliseert. Met slimme hulpmiddelen voor de werkruimte kunnen teams op een unieke en vrije manier samenwerken en werken. Zo hebben ze controle over hun werk en kunnen ze zich daarin uiten. Een voorbeeld hiervan zijn Dropbox Paper-documenten, waarmee je van alles kunt maken, van videogalerijen tot projecttijdlijnen en takenlijsten, allemaal vanuit één veelzijdige sjabloon. Hiermee krijgt je team alle benodigde hulpmiddelen op één plek en de vrijheid om samen te werken op een manier die zij het meest aantrekkelijk vinden. Zo komen ze dichter bij het vinden van een goede flow.
Een sleur is geen flow
Denk dus niet dat lange uren aan dezelfde taak werken hetzelfde is als in de flow zijn. Je bent in de flow als je niet eens merkt dat de tijd verstrijkt, als je gemotiveerd bent door de taak zelf en het werk dat je doet, als je doorgaat omdat je zo lekker bezig bent. Omgekeerd is urenlang aan een bureau werken aan een taak alleen maar een sleur omdat het nou eenmaal moet.
Als je aan iets anders denkt dan de taak die voor je ligt, of als je niet het gevoel hebt dat wat je doet goed of positief is, zul je waarschijnlijk niet in de flow komen. Het goede nieuws is dat in de flow zijn zelf geen vaardigheid is die je leert: het is een soort vanzelfsprekende ervaring en een mentaliteit die je kunt cultiveren. Als iets voor jou niet werkt om in de flow te komen, denk dan nog eens na over je taak, aanpak of omgeving en probeer het nog eens.
