Czym jest stan flow?

Wchodzenie w rytm

Stan przepływu to stan umysłu charakteryzujący się poczuciem całkowitego zanurzenia i koncentracji na danej czynności, co sprawia, że proces ten jest satysfakcjonujący i przyjemny. Być może zauważyłeś podobne uczucie, gdy czas mija szybko, a Ty i Twój zespół jesteście całkowicie „w strefie” pracy. Teoria przepływu sugeruje jednak, że nie jest on czymś spontanicznym: można aktywnie stworzyć idealne środowisko sprzyjające osiągnięciu stanu przepływu. To świetna wiadomość dla osób, które chcą zarządzać czasem, projektami, rozwijać ducha zespołowego i właściwie wszystkiego, co chcą osiągnąć w życiu.

Teoria przepływu: bardzo krótka historia

Flow to termin stworzony w 1975 roku przez psychologa Mihaly'a Csíkszentmihályi'ego na podstawie obserwacji artystów, którzy byli tak pochłonięci pracą, że ignorowali potrzeby jedzenia, picia czy snu lub po prostu ich nie odczuwali.

W niedawnym wystąpieniu w ramach TED talk Csikszentmihalyi poszedł ze swoją teorią jeszcze dalej i zasugerował, że flow to „idealny stan” zapewniający większą satysfakcję w przypadku każdego wykonywanego zadania. To podejście wpisuje się w psychologię pozytywną, ponieważ głosi, że ten niezwykle korzystny stan umysłu pozytywnie wpływa na nasze szeroko rozumiane istnienie.

Czym jest doświadczenie flow?

Co więc dokładnie oznacza pozostawanie w „stanie flow”? Csikszentmihalyi wymienia następujące elementy, które sygnalizują stan flow i które są niezależne od kultury, edukacji, miejsca i tak dalej:

• Maksymalna koncentracja

• Łączenie działania i świadomości

• Utrata samoświadomości

• Poczucie łatwości zaangażowania w zadanie

• Silne poczucie kontroli nad wykonywanym zadaniem

• Zniekształcone poczucie czasu/utrata poczucia czasu

• Poczucie, że zadanie samo w sobie jest nagrodą, nawet przed jego ukończeniem

Inni psychologowie również wskazują, że silne poczucie potencjalnego sukcesu i natychmiastowy feedback – na przykład u artystów, którzy postęp zauważają z każdym pociągnięciem pędzla – to kluczowe czynniki.

Kiedy może pojawić się flow?

Chociaż pierwsze badania nad stanem flow koncentrowały się wokół artystów, ten stan może pojawić się w różnych okolicznościach: w sporcie, w pracy czy podczas wieczornego joggingu. Chodzi o to, że flow jest stanem umysłu uzyskiwanym poprzez:

• Jasno wyznaczone cele

• Możliwe do podjęcia wyzwania

• Czynności, które są przyjemne/satysfakcjonujące, znane również jako aktywności autoteliczne

Prawdopodobnie by doświadczyć tzw. stanu flow w jego najprawdziwszej formie – czyli takiej, której mógłby nam zazdrościć natchniony malarz tworzący obraz – przyda się również:

• Entuzjazm wobec lub radość z wykonywanego zadania
  

• Poczucie, że dzięki temu zadaniu można poprawić swoje umiejętności lub ogólne osiągnięcia

Czy da się osiągnąć przepływ w miejscu pracy?

Bez względu na to, jak bardzo kochasz swoją pracę, nie każde zadanie, które w niej wykonasz, będzie Twoją pasją. Nie oznacza to, że odnalezienie stanu flow jest niemożliwe; Csikszentmihalyi przekonuje, że flow jest powiązany z motywacją i ogólnym poczuciem szczęścia. Rozpatrując to podejście w kategoriach pracy, zauważamy, że elementy takie jak kultura korporacyjna, równowaga między życiem zawodowym a prywatnym czy praca zdalna odgrywają istotną rolę w rozwijaniu stanu flow.

Nie da się osiągnąć flow pracując nad nieistotnym zadaniem. Kluczowym powodem, dla którego malarze mogą być tak pochłonięci pracą jest to, że czują oni silne i osobiste poczucie ważności zadania, dumę i spełnienie nawet w działaniu samym w sobie. Oznacza to, że zarówno Ty, jak i Twój zespół musicie nauczyć się dzielić tymi cechami podczas realizacji wspólnych zadań i projektów.

Osiąganie flow zespołu

Nie musisz odczuwać entuzjazmu wobec każdego zadania, którego się podejmujesz, ale najlepiej byłoby rozwinąć w sobie głęboko zakorzenioną chęć, by w pracy dawać z siebie wszystko. To właśnie ta chęć mówi nam, że dobrze się czujemy w swojej pracy. Jeśli jej nie ma, być może czas poszukać innego zajęcia. Gdy personel pracuje zdalnie, wirtualne ćwiczenia z budowania zespołu mogą pomóc w integracji. Zmotywowany i współpracujący zespół może osiągnąć stan flow lub zbliżyć się do niego, podejmując następujące kroki:

Pozbycie się rozproszenia uwagi

Stan umysłu flow nie pojawia się nagle. Zanurzenie się w zadaniu zajmuje trochę czasu, a wprowadzenie się w stan transu zajmuje go jeszcze więcej. Upewnij się więc, że nic nie odwróci Twojej uwagi od tego procesu. Możesz także ustalić pewien odcinek czasu, który poświęcisz temu zadaniu. Spróbuj zastosować technikę zarządzania czasem taką jak Pomodoro, by upewnić się, że w całości skupiasz się na danej czynności. Na pewno przyda się też odłożenie telefonu na bok, wyciszenie powiadomień i pozbycie się wszystkich elementów rozpraszających Twoją uwagę.

Wyciszenie

Nawet gdybyście razem z zespołem zamknęli się w zupełnie białym i pustym pokoju, dekoncentracja i tak by was dopadła. Setki myśli, ciągły stres i wszystkie drobne zmartwienia, które mamy w codziennym życiu, mogą w łatwy sposób zniweczyć szanse na osiągnięcie stanu flow. W związku z tym kolejna rada, która pomoże Ci osiągnąć ten stan, sugeruje ćwiczenie uważności, dzięki której można być w zgodzie z samym sobą. Działania takie jak codzienna medytacja mogą pomóc Ci wyciszyć umysł, oddalić rozpraszające myśli i zmotywować się do osiągnięcia celów.

Zapoznanie się z systemem pracy innych

Każdy pracuje inaczej: niektórzy są najwydajniejsi rano, podczas gdy inni osiągają szczyt wydajności po lunchu. Pamiętaj, że aby Twój zespół w pełni wykorzystał flow, nie musicie wszyscy działać wspólnie. Flow to osobiste doświadczenie, w którym Ty sam siebie motywujesz, a nie Twój menedżer wymagający od Ciebie „wejścia w stan flow natychmiast”. Dlatego najważniejszą rzeczą jest mieć realistyczne oczekiwania. Powinieneś także być świadomy godzin szczytowego natężenia pracy członków Twojego zespołu, aby nie rozpraszać ich spontanicznymi spotkaniami indywidualnymi o godz. 15:00, kiedy wiesz, że wtedy są najbardziej skoncentrowani.

Stawianie wyzwań

Istnieje uzasadniony psychologicznie powód, dla którego ludzie poświęcają całe dni na gry wideo, mierząc się wciąż z tymi samymi wyzwaniami, by poczuć fascynację, przyjemność, a także spełnienie po osiągnięciu celu. Choć gry wideo mogą wydawać się czymś bardzo odległym od pracy zawodowej, rozbudzają one bardzo wiele bodźców motywacyjnych, potrzebnych do osiągnięcia stanu flow. Wciągające zadania, ciągłe wyzwania, które można zakończyć sukcesem, a także nieprzerwane poczucie doskonalenia i rozwijania nowych umiejętności. Co ciekawe, istnieje nawet gra wideo poświęcona koncepcji Csikszentmihalyi'ego. Płynie z niej taka lekcja: nie oczekuj, że Twój zespół osiągnie stan flow, edytując tabelkę w Excelu. Musisz planować zadania w sposób jasny, przemyślany i interesujący oraz przydzielać je tak, by odpowiadały one mocnym stronom poszczególnych członków zespołu. Pamiętaj: największym wrogiem stanu flow jest nuda.

Przygotowanie zespołu do pracy w skupieniu

Gry wideo mają nas angażować. Odpowiedni zestaw narzędzi również może pomóc Tobie i Twojemu zespołowi utrzymać skupienie, zminimalizować przeskakiwanie między zadaniami i zwiększyć zaangażowanie członków zespołu. Narzędzia inteligentnego obszaru roboczego pomagają zespołowi współpracować i sprawiają, że jego praca jest kreatywna i niezakłócona, dzięki czemu Twoi współpracownicy mają kontrolę nad wykonywanymi zadaniami i mogą swobodnie wyrażać siebie w pracy. Przykładem mogą być dokumenty Dropbox Paper, dzięki którym stworzysz wszystko – od galerii filmów i harmonogramów projektów po listy zadań – z poziomu jednego, uniwersalnego szablonu. Twój zespół jest więc z jednej strony wyposażony w potrzebne narzędzia, a z drugiej ma możliwość swobodnej, angażującej współpracy – takiej, która pozwoli im łatwiej osiągnąć stan flow.

Harówka to nie flow

Nie myl długich godzin pracy nad tym samym zadaniem ze stanem flow. Flow pojawia się wtedy, gdy tracisz poczucie czasu, gdy motywuje Cię samo zadanie i praca, którą w nie wkładasz oraz gdy chcesz wykonywać je dłużej, gdyż pochłonęło Cię ono w całości. Zgoła inną sytuacją jest siedzenie przy biurku przez wiele godzin i realizowanie niezwykle męczących zadań, które wykonujesz tylko dlatego, że musisz.

Jeśli błądzisz myślami i zupełnie nie koncentrujesz się na zadaniu lub nie czujesz, że to co robisz jest rozwijające lub dobre dla Ciebie, to prawdopodobnie wcale nie doświadczasz stanu flow. Dobra wiadomość jest taka, że flow nie jest umiejętnością, której można się nauczyć – to raczej pewnego rodzaju doświadczenie, które pojawia się naturalnie, i sposób myślenia, który możesz w sobie rozwijać. Jeśli jakieś zadanie nie generuje u Ciebie poczucia flow, zastanów się nad nim jeszcze raz, przeanalizuj swoje podejście oraz otoczenie i spróbuj ponownie.