Jak osiągnąć idealną równowagę między życiem zawodowym a prywatnym

Czym jest równowaga między życiem zawodowym a prywatnym?

Praca w systemie ośmiogodzinnym zaczyna już odchodzić do lamusa. Choć wydaje się, że poprzednie pokolenia uważały pracę za najważniejszy aspekt życia, obecnie udało nam się zrozumieć zależność pomiędzy pracą a zdrowiem. Mamy coraz większą świadomość tego, jak ważne jest również nasze życie prywatne.

Pojęcie równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym, czasami określanej angielskim skrótem WLB⁠, odnosi się, jak sama nazwa wskazuje, do poczucia harmonii między życiem zawodowym a życiem domowym, gdzie jedno nie przeszkadza drugiemu. Na przykład jeśli pracujesz po godzinach, równowaga pomiędzy pracą a życiem rodzinnym zostaje zachwiana, ponieważ nie jesteś w stanie w równym stopniu wypełnić swoich obowiązków rodzinnych i zawodowych. W takim przypadku zdecydowanie brakuje równowagi pomiędzy Twoim życiem zawodowym a prywatnym.

Osiągnięcie odpowiedniej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym wiąże się z harmonogramem pracy, który nie wymaga od nas poświęcania wolnego czasu na dodatkową pracę. Osiągnięcie takiej równowagi jest często uważane za niezbędne dla dobrego samopoczucia pracownika, a także za element odpowiedniej kultury organizacyjnej.

Dlaczego równowaga między życiem zawodowym a prywatnym jest ważna?

Każdy z nas chciałby mieć więcej czasu w ciągu dnia, aby robić to, co lubi. Czy równowaga między życiem zawodowym a prywatnym nie jest więc tylko złudnym marzeniem? Tak naprawdę jest tego o wiele więcej. Osiągnięcie odpowiedniej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym okazuje się kluczowym czynnikiem wpływającym na zdrowie fizyczne i psychiczne zarówno pracowników biurowych, jak i freelancerów. Brak takiej równowagi może prowadzić do tak zwanego „wypalenia zawodowego”, które przez Światową Organizację Zdrowia opisywane jest jako:

„(...) stan określany jako wynikający z przewlekłego stresu związanego z pracą, na który nie udało się odpowiednio zareagować (...) uczucie spadku energii i silnego zmęczenia; narastające psychiczne zobojętnienie na swoją pracę lub uczucie negatywności lub cynizmu w odniesieniu do pracy; obniżona efektywność w sferze zawodowej.”

Wypalenie zawodowe staje się coraz powszechniejsze, powodując spadek motywacji i produktywności pracowników, a także jest powiązane z chorobami serca, nadciśnieniem i różnymi rodzajami cukrzycy. Krótko mówiąc, utrzymujący się stres nie wpływa pozytywnie ani na pracowników, ani na – w konsekwencji – na całe firmy.

Jak osiągnąć równowagę między życiem zawodowym a prywatnym

Osiągnięcie odpowiedniej równowagi między życiem prywatnym a zawodowym zależy w takim samym stopniu od odpowiedniego nastawienia, jak i podejmowanych przez nas działań. Poniżej znajdziesz kilka porad, które pomogą Tobie i Twojemu zespołowi osiągnąć taką harmonię:

Uświadom sobie jej znaczenie

Być może zaskoczy Cię fakt, że odpowiednia równowaga między życiem zawodowym a prywatnym należy do najbardziej pożądanych wartości w życiu. Z przeprowadzonych niedawno badań wynika, że pracownicy byliby gotowi poświęcić część swojej pensji na rzecz pracy w firmie, w której spotykaliby się z większą empatią. Jest to istotny kompromis, bez względu na sytuację osobistą danej osoby. Oznacza to jednak, że praca nie jest już naszym całym życiem, a jedynie jego elementem. Jak przekłada się to na Ciebie i Twój zespół? Jego członkowie powinny być świadomi, że mogą na Ciebie liczyć i że masz na względzie ich dobre samopoczucie zarówno w pracy, jak i poza nią.

Przestań używać słowa „równowaga”

Coraz popularniejsze staje się postrzeganie konfliktu między życiem zawodowym a prywatnym jako czegoś, co przestaje być delikatną równowagą, a zaczynamy postrzegać go jako całość życia. Dla przykładu: nie pozbawiaj swojego weekendu statusu „czasu wolnego” tylko dlatego, że zdarzyło Ci się wysłać kilka służbowych maili. Nie traktuj także przerwy w trakcie pracy jako sygnału, że się nie przykładasz.

Gospodaruj czasem i energią

Dzień pracy to coś więcej niż liczba godzin, które spędzasz przy biurku. Postaraj się wyrobić w sobie inne podejście do wykonywania obowiązków. Stwórz na przykład listę zadań lub zastosuj techniki zarządzania czasem, na przykład Pomodoro. Jeśli jesteś menedżerem lub szefem, spróbuj dać swojemu zespołowi możliwość przetestowania różnych sposobów pracy i zarządzania zadaniami. To naturalne, że w ciągu dnia mamy raz mniej, a raz więcej energii⁠ – nie miej swoim współpracownikom za złe, że nie zawsze są w szczytowej formie. W ten sposób obniżysz swój poziom stresu i będziesz mieć więcej energii na zajęcia w czasie wolnym po pracy.

Przemyśl swoje oczekiwania

Jeśli z góry zaplanujesz swój tydzień pracy, będziesz w stanie określić, ile czasu możesz poświęcić na życie prywatne. Na przykład dążenie do pracy na najwyższych obrotach każdego tygodnia może okazać się dla Ciebie zgubne i prowadzić do niepowodzeń, rozczarowań oraz uczucia wypalenia. Wyznacz sobie bardziej realistyczne oczekiwania, aby zachować energię na życie zawodowe oraz prywatne.

Zaplanuj sobie urlop tak wcześnie, jak to możliwe, nawet jeśli uważasz, że go nie potrzebujesz. Rób to w rytmie, a nie tylko wokół jakiegoś wydarzenia, np. wakacji czy świąt. Wybierz dowolną datę i częstotliwość, np. drugi wtorek każdego miesiąca przez sześć miesięcy. W ten sposób Twój zespół może się tego spodziewać, a Ty będziesz mieć pewność, że będziesz mieć czas na regenerację.

Jeśli zarządzasz zespołem, nie oczekuj od jego członków niemożliwego. Pracując nad projektem, weź również pod uwagę scenariusz, w którym wszystko pójdzie źle i pamiętaj, że takie sytuacje są dopuszczalne – nawet metoda planowania PERT, opracowana na potrzeby marynarki wojennej, przewiduje, że nie wszystko zawsze idzie gładko.

Zwróć uwagę na otoczenie

Warto zwrócić uwagę na rzeczy, którymi się otaczasz – zarówno podczas pracy w domu , jak i w biurze. Nawet jeśli nie masz dużego wpływu na wystrój biura, postaraj się utrzymać ład i porządek w miejscu pracy⁠. Ktoś kiedyś trafnie zauważył, że „porządek na biurku to porządek w głowie”. Natomiast kiedy jesteś w domu, zagospodaruj przestrzeń w taki sposób, aby łatwo było Ci się zrelaksować i odstresować. Nie zostawiaj na wierzchu dokumentów związanych z pracą i wyłącz powiadomienia ze służbowej skrzynki mailowej na telefonie. Jeśli jesteś freelancerem i pracujesz z domu, postaraj się przeznaczyć jakiś pokój lub biurko wyłącznie na pracę. Powinno być to stanowisko, od którego możesz odejść po wypełnieniu wszystkich obowiązków danego dnia.

Nie lekceważ zdrowia psychicznego

Dotyczy to zarówno Twojego zespołu, jak i Ciebie.

Coraz więcej firm zdaje sobie sprawę z wagi „dni zdrowia psychicznego”, co oznacza, że pracownicy mogą wziąć wolne, aby się zregenerować — kiedy tylko uznają to za stosowne. Fizyczna „choroba” nie musi być jedynym powodem, dla którego warto znaleźć czas na odpoczynek. 

Otwarcie rozmawiaj ze swoim zespołem o tym, jak ważne jest samopoczucie psychiczne. Nie okazuj ani nie popieraj poczucia wstydu związanego z tym, że Ty lub ktoś z zespołu ma gorszy moment⁠ – każdy go czasem ma. Takie nastawienie może nie rozwiązać problemu, jednak sprawia, że czujemy się lepiej. 55% pracowników nie czuje się komfortowo, prosząc o dni wolne na poratowanie zdrowia psychicznego.

Stworzenie otwartej i szczerej grupy dyskusyjnej oraz nieukrywanie tego, co czujemy, może pomóc Twojemu zespołowi zredukować stres, a także zmniejszyć wpływ problemów związanych z pracą na samopoczucie Twoich pracowników.

Nie izoluj się

Wiele współczesnych miejsc pracy postrzega swoje zespoły jako coś więcej niż tylko nazwiska i liczby⁠ – ich członkowie są niczym rodzina. Współpracowników zachęca się więc do wspólnego spędzania czasu na spotkaniach integracyjnych, a także poza pracą. Rozmowy za pomocą aplikacji, takich jak Slack czy Zoom również są już normą. Zasadniczo współpracowników zachęca się do tego, aby postrzegali się nawzajem jako znajomych, osoby, z którymi łączy ich pewna więź i na których mogą polegać. Poczucie, że jesteśmy w grupie znajomych, ma ogromny wpływ na równowagę między życiem prywatnym a zawodowym⁠ – odkryto bowiem, że izolacja negatywnie wpływa na motywację osób, które rozpoczęły pracę zdalną i nie mają wsparcia ze strony rozproszonego zespołu .

Dlatego odległość nie może sprawić, że Twój zespół przestanie się komunikować – w szczególności biorąc pod uwagę wszystkie skuteczne narzędzia do pracy zdalnej, jakie mamy do dyspozycji. Wystarczy, że upewnisz się, że wszyscy mają dostęp do narzędzi do współpracy i wiedzą, jak z nich korzystać. Dzięki temu będą oni mogli stworzyć łatwy w obsłudze, jednolity obszar roboczy.

Najważniejsze wnioski dotyczące budowania zdrowej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym

Ideą odpowiedniej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym jest to, aby wszyscy członkowie Twojego zespołu, z Tobą na czele, dbali o swoje życie osobiste i rodzinne. Nie oznacza to, że powinniśmy lekceważyć nasze życie zawodowe. Należy jednak pamiętać, że praca i życie poza nią są równie ważne.

Twoi współpracownicy to nie tylko osoby z biurka obok, które pracują przez osiem godzin przy swoich laptopach. Oni również są ludźmi i poza pracą mają setki innych, ważnych obowiązków. Jeśli wspólnie przyjmiecie taki tok rozumowania, wszyscy będziecie mogli osiągnąć właściwą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym.